Pompa ciepła MONOBLOK czy SPLIT?

Wśród sprężarkowych pomp ciepła wyróżnić możemy cztery główne typy – gruntowe (zwane inaczej pompami solankowymi,  czy też solanka-woda), pompy ciepła powietrze-powietrze, woda-woda oraz powietrze-woda. Te ostatnie stanowią obecnie najczęściej wybierany typ pomp ciepła. Wśród nich możemy wyróżnić dwa podtypy, których kryterium podziału stanowi budowa układu chłodniczego, a ściślej ujmując – lokalizacja jednego z wymienników ciepła, a mianowicie skraplacza. Ta z pozoru niewielka różnica w budowie układu chłodniczego, dzieli grono osób zainteresowanych pompami ciepła na dwa obozy – zwolenników pomp ciepła typu split oraz pomp ciepła typu monoblok.

Różnica pomiędzy pompami typu SPLIT i MONOBLOK

W pompach ciepła typu split układ chłodniczy został rozdzielony pomiędzy dwie jednostki – stąd też nazwa split. Tego typu konstrukcja zakłada umieszczenie skraplacza w jednostce wewnętrznej pompy ciepła.

Pompy ciepła typu monoblok posiadają hermetycznie zamknięty układ chłodniczy, znajdujący się w całości w jednostce zewnętrznej urządzenia. Kompletny układ chłodniczy wykonywany jest na etapie produkcji.

Rysunek 1: Układ chłodniczy dla pomp ciepła typu SPLIT i MONOBLOK.

Odmienna budowa układu chłodniczego skutkuje tym, że w przypadku urządzeń typu split jednostkę zewnętrzną i wewnętrzną łączą przewody z czynnikiem chłodniczym, natomiast w pompach typu monoblok pomiędzy jednostkami biegną rury instalacji hydraulicznej wypełnione wodą lub płynem niezamarzającym (np. glikolem).

Do niedawna w ofercie marki Hewalex znajdowały się oba typy konstrukcji pomp ciepła – split i monoblok. Na chwilę obecną w ciągłej sprzedaży znajdują się wyłącznie urządzenia o konstrukcji monoblokowej, czyli seria PCCO MONO.

Zalety obu rozwiązań

• MONOBLOK – prostota montażu i niezawodność

Fakt, że układ chłodniczy pomp ciepła typu monoblok jest hermetycznie zamknięty w jednostce zewnętrznej, daje szereg korzyści zarówno dla inwestorów, jak i wykonawców.

Przede wszystkim, z uwagi na brak konieczności ingerencji w układ chłodniczy, pompy ciepła typu monoblok cechują się uproszczoną procedurą montażową oraz serwisową. W urządzeniach typu MONOBLOK nie ma też konieczności uzupełniania czynnika chłodniczego w przypadku większych odległości pomiędzy jednostką wewnętrzną i zewnętrzną. Przekłada się to bezpośrednio na niższe koszty nie tylko inwestycyjne, ale i eksploatacyjne.

Niekwestionowaną zaletą tego typu pompa ciepła jest to, iż do ich montażu nie są wymagane uprawnienia F-Gazowe, co czyni ten produkt znacznie łatwiej dostępnym dla wykonawców przekwalifikowujących się z montażu kotłów stałopalnych, czy urządzeń gazowych. Dodatkowym atutem jest to, że odpowiedzialność za szczelność i poprawne działanie układu chłodniczego w pompach ciepła monoblok spoczywa na producencie, ponieważ cały układ jest w całości wyprodukowany w fabryce. Dzięki temu instalator wykonuje tylko podłączenie hydrauliczne i elektryczne jednostki, co sprawia, że montaż jest prostszy, szybszy, a ryzyko nieszczelności jest zminimalizowane. Dlatego też Hewalex w swojej ofercie skupia się wyłącznie na monoblokach, które stanowią wygodne rozwiązanie zarówno dla instalatora, jak i użytkownika.

• SPLIT – oszczędność materiałowa i bezpieczeństwo

W związku z tym, że przepływ czynnika chłodniczego jest mniejszy, aniżeli wody, wymagane średnice rurociągów łączących jednostki pomp ciepła typu split są mniejsze, w stosunku do rur stosowanych w przypadku monobloków. Generuje to mniejsze koszty materiałowe, a także większą wygodę montażu, z uwagi na elastyczność przewodów chłodniczych.

Jak już wiemy – w pompach ciepła typu split na zewnątrz budynku wyprowadzone są przewody wypełnione czynnikiem chłodniczym, a nie wodą jak w przypadku MONONOBLOKÓW. Z tego względu przy ujemnych temperaturach otoczenia nie ma ryzyka zamarznięcia czynnika w rurociągu łączącym jednostkę zewnętrzną i wewnętrzną.

Wady obu rozwiązań

• SPLIT – wymogi prawne i wyzwania montażowe

Do montażu pomp ciepła typu split, ze względu na konieczność wykonania układu chłodniczego łączącego jednostkę wewnętrzną i zewnętrzną, niezbędne są uprawnienia F-Gazowe, wydawane przez UDT. Ich pozyskanie wiąże się nie tylko koniecznością z odbycia kursu zakończonego egzaminem, lecz posiadaniem kosztownego sprzętu chłodniczego.

Charakterystyka prac na układzie chłodniczym, w szczególności od strony serwisowej, wiąże się z większym nakładem czasowym, a przez to większymi kosztami.

Trzeba również pamiętać, że urządzenia typu split zawierające w układzie chłodniczym czynnik w ilości powyżej 5 ton ekwiwalentu CO₂ należy zarejestrować w Centralnym Rejestrze Operatorów (CRO).

• MONOBLOK – wyzwania związane z ochroną przeciwzamrożeniową

W przypadku pomp ciepła typu monoblok wymagane średnice rurociągów łączących obie jednostki pompy ciepła będą większe, niż w przypadku konstrukcji typu split. Zalecane średnice rur łączących jednostki, w zależności od modelu pompy ciepła, w przypadku miedzi oraz stali w systemach zaprasowywanych wynoszą od 28 do 42mm.

Jednak największym wyzwaniem związanym z montażem i użytkowaniem pomp ciepła typu monoblok, jest konieczność zabezpieczenia przed zamarznięciem znajdującego się w jednostce zewnętrznej skraplacza. Ryzyko takie występuje przede wszystkim w momencie zaniku zasilania elektrycznego, przy jednoczesnym wystąpieniu ujemnych temperatur zewnętrznych. W tym celu większość producentów zaleca stosowanie wody z domieszką dodatków przeciwzamrożeniowych np. glikolu, jako czynnika grzewczego. Niestety taka mieszanina pogarsza parametry cieplne nośnika grzewczego, dlatego wymagane są np. większe przepływy, niż ma to miejsce w przypadku wody bez domieszek. Zastosowanie glikolu często wymusza zastosowanie wymiennika pośredniego glikol/woda, co oprócz wyższych kosztów inwestycyjnych, generuje także straty temperaturowe, skutkujące obniżeniem sprawności układu grzewczego. Straty te mogą wynosić nawet 5°C, w efekcie czego możliwa do uzyskania temperatura w instalacji będzie odpowiednio niższa, np. 40°C na zasilaniu instalacji centralnego ogrzewania, zamiast 45°C osiąganych na wyjściu z pompy ciepła, co może być problematyczne szczególnie w przypadku grzania ciepłej wody użytkowej, czy ogrzewania grzejnikowego.

W przypadku pomp ciepła serii PCCO MONO zalecamy pracę instalacji w całości na wodzie grzewczej (bez dodatków przeciwzamrożeniowych), co niweluje wcześniej wymienione problemy monobloków.

Możliwe jest to dzięki autorskiemu rozwiązaniu Hewalex, jakim jest Moduł Zabezpieczający PZ HX. Jedyny na rynku, innowacyjny system zabezpieczający przed zamarznięciem skraplacza pompy ciepła typu monoblok, który gwarantuje jej bezpieczne użytkowanie, ale także pozwala na maksymalizację efektywności. Posiada funkcję AntiFreeze i chroni skraplacz pompy ciepła przed zamarznięciem przez 48 godzin przy braku zasilania elektrycznego, nawet przy -25°C na zewnątrz. Dodatkowo użytkownicy otrzymują możliwość aktywowania dożywotniej gwarancji ochrony przed zamrożeniem, która obejmuje również wymianę urządzenia na nowe.

Moduł Zabezpieczający PZ HX jest dostępny jako integralny element jednostki wewnętrznej pomp ciepła PCCO MONO (wersje B i C), ale także w wersji autonomicznej, kompatybilny z dowolną pompą ciepła konstrukcji monoblok.

Aktualizacja: 01.2025